Św. Józef z Nazaretu

Oblubieniec Maryi, żywiciel i opiekun Jezusa
Święto: 19 marca, 1 maja, 26 grudnia

Wszystko, co wiadomo na temat Józefa czerpiemy z Ewangelii Łukasza i Mateusza. Mimo skąpych danych o jego życiu i działalności, to właśnie oblubieniec Maryi należy do najbardziej czczonych postaci religijnych. Punktem szczytowym w dziejach tego kultu był rok 1870, kiedy to papież Pius IX proklamował opiekuna Chrystusa patronem Kościoła powszechnego. W 1621 r. papież Grzegorz XV podniósł dzień 19 marca do rangi święta, zaś w 1714 r. papież Klemens XI nakazał obchodzić je w całym Kościele jako uroczystość. W roku 1955 papież Pius XII ogłosił 1 maja świętem "Józefa robotnika", a w 1962 r. papież Jan XXIII wprowadził imię Józefa z Nazaretu do kanonu świętych. W Kościele wschodnim św. Józef obchodzi wspólne święto z Maryją - 26 grudnia - jako Rodziców Jezusa. 

Oto co apostołowie Łukasz i Mateusz piszą o Józefie z Nazaretu. Z zawodu cieśla, żył i pracował w Nazarecie i był zaręczony z Maryją. Jeszcze przed ślubem Maryja poczęła dziecko, zaś Józefowi zjawił się we śnie anioł, który wyjaśnił mu cud tego poczęcia i nakazał nadać przyszłemu synowi imię Jezus. Od tej pory Maryja i Józef żyli w czystości ("małżeństwo Józefa"). W tym czasie cesarz August wydał rozporządzenie przeprowadzenia spisu ludności i Józef z Maryją, spodziewającą się rychłego rozwiązania, udali się do Betlejem. Tam Józef zatroszczył się o kwaterę dla Maryi (często opisywaną jako stajenka ze żłóbkiem) i z czułością opiekował się Matką oraz nowo narodzonym Dzieciątkiem. Na polecenie anioła musieli uciekać przed królem Herodem do Egiptu i dopiero po śmierci despoty wrócili i osiedlili się w Nazarecie. Gdy Jezus miał 12 lat, Józef uczestniczył wraz z nim w pielgrzymce do Ziemi Świętej (jest to ostatnia ewangeliczna wzmianka o Józefie), możliwe że zmarł krótko po tym lub - co bardziej prawdopodobne - żył skromnie na uboczu (co leżało w jego naturze) i dlatego nie ma o nim później mowy. Rzekomy grób Józefa można zobaczyć w grocie w Nazarecie pod bazyliką Zwiastowania. Na Wschodzie kult Józefa rozwinął się znaczenie wcześniej niż na Zachodzie, gdzie początkowo przez wieki roztrząsano stosunek łączący Józefa i Maryję oraz zagadnienie Niepokalanego Poczęcia.

Martyrologium klasztoru w Reichenau nad Jeziorem Bodeńskim wspomina po raz pierwszy w 850 r. święto ku czci Józefa w dniu 19 marca. W opactwie benedyktyńskim w Winchester w Anglii oficjalnie obchodzono ten dzień podobno od połowy XI w. Również w XI w. zbudowano w katedrze w Parmie (Włochy) oratorium św. Józefa, zaś w 1129 r. - w Bolonii kościół św. Józefa. Po tym jak krzyżowcy przywieźli ze sobą do Joinville w Szampanii (Francja) rzekome ubrania św. Józefa, uszyte podobno przez Maryję, wybudowano tam w 1154 r. kaplicę, w której rzeczy te są przechowywane. W kościele S. Maria degli Angeli we Florencji można oglądać kij wędrowny św. Józefa. 

Za rozszerzeniem kultur przez wszystkie czasy opowiadały się wspólnoty zakonne franciszkanów, karmelitów i serwitów. Kult Oblubieńca Maryi wspierały też wielkie autorytety Kościoła, m. in. Bernard z Clairvaux, Franciszek Salezy, Bernardyn ze Sieny i Teresa z Avili. 

Z dniem wspomnienia św. Józefa wiążą się różne zwyczaje, zwłaszcza na obszarze Alp i we Włoszech. Chyba najbardziej znany obyczaj to rozdawanie "ciastek św. Józefa" (rodzaj pączków). Nie wyjaśniono dokładnie, dlaczego święto ku czci Józefa zostało przeniesione na 19 marca. Przypuszczalnie powodem była bliska (25 marca) uroczystość Zwiastowania NMP. Innym wyjaśnieniem może być fakt, że 19 marca obchodzono święto rzymskiej bogini Minerwy, patronki rzemieślników, a Józef był rzemieślnikiem.

Ikonografia: przedstawiany prawie zawsze jako starzec (legenda mówi, że już w okresie zaręczyn z Maryją był starym człowiekiem), z Dzieciątkiem Jezus na ręce, z narzędziami cieśli, z lilią, z kijem wędrownym.

Patronat: Kościół powszechny, Kanada, Meksyk, Austria, Peru, Filipiny, Bawaria, Czechy, Tyrol, Styria, Korynt; diecezja Osnabruck, drugi patron archidiecezji kolońskiej; opiekun bractw i wspólnot zakonnych pod jego wezwaniem; małżonków, rodzin chrześcijańskich, dzieci, młodzieży i sierot; patron dobrej śmierci, czystości (dziewictwa), robotników, rzemieślników, cieśli, drwali, stolarzy, kołodziei, inżynierów, wychowawców i grabarzy, podróżujących, banitów, bezdomnych; wzywany w przypadku chorób oczu, w pokusach oraz w rozpaczliwym położeniu.

W: V. Schauber, H.M. Schindler: Ilustrowany leksykon świętych, Wyd. "Jedność", Kielce 2002.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz