Edycja toruńska 19/2010
Kiedykolwiek będziemy wypowiadać słowo „józefologia”, myśl nasza będzie sięgała do polskiego Nazaretu – do Kalisza, gdzie kult św. Józefa trwa od 1670 r. W tym to roku – z wdzięczności za uzdrowienie za przyczyną św. Józefa – w kolegiacie kaliskiej został umieszczony obraz Świętej Rodziny. W 1756 r. ówczesne władze Kalisza oddały miasto pod opiekę św. Józefa, a na plakietce wotywnej zamieściły napis: „Zbawcy mniemany Ojcze, wszech przygód Patronie, Bóg Syna i świat cały Twej oddał obronie, Miasto Kalisz pod Twoją Opiekę się daje, Niech Cię w powietrzu pierwszym Patronem doznaje”.
Intensywny rozwój kultu św. Józefa nastąpił w XVII i XVIII wieku, a ten ostatni został nazwany wiekiem złotym w polskiej józefologii. Wspomniany obraz zawsze był czczony jako obraz św. Józefa. W 1767 r. abp gnieźnieński Władysław Łubieński wydał dekret uznający obraz św. Józefa za łaskami słynący, a w 1770 r. Sąd Prymasowski uznał go za cudowny. W 1796 r. został koronowany. W XIX i XX wieku uroczyście obchodzono 100-lecie koronacji i 200-lecie. Od początku istnienia tego obrazu zachowano na nim napis: „Ite ad Joseph” (Idźcie do Józefa), co stało się powszechnym zawołaniem z dopiskiem:
„A on was zawsze wysłucha”. Aby zwracać się do św. Józefa w każdej potrzebie, zachęcali święci. Św. Teresa z Avila napisała: „Nie pamiętam, bym kiedykolwiek, aż do tej pory, prosiła go o jakąś rzecz, której by nie wyświadczył”, potem dodaje: „Innym świętym, rzec można, dał Bóg łaskę wspomagania nas w tej lub owej potrzebie, temu zaś chwalebnemu Świętemu, jak o tym wiem z własnego doświadczenia, dał władzę wspomagania nas we wszystkim”. Takie samo zdanie mieli: św. Tomasz z Akwinu, św. Ignacy Loyola, św. Wincenty a Paulo, św. Franciszek Salezy, św. Josémaria Escrivá de Balaguer.
Obecnie następuje wzrost kultu św. Józefa, który jest odkryciem na dzisiejsze czasy. Do Kalisza przybywają pielgrzymi, wierząc, że przed cudownym obrazem uproszą św. Józefa, by pomógł im rozwiązać trudne problemy. Bractwo Świętego Józefa Opiekuna Rodzin z Torunia każdego roku udaje się tam z dziękczynną pielgrzymką za kolejny rok istnienia wspólnoty i zawierza św. Józefowi całe rodziny. Kalisz jest stolicą polskiej józefologii.
Jan Paweł II napisał, że Bóg św. Józefowi „powierzył swe najcenniejsze skarby”, a wcześniej jako biskup krakowski stwierdził: „Kościół wciąż jest w trakcie odczytywania tej postaci, wciąż odnajduje w niej bogactwa zrazu nieznane lub raczej nieujawnione; dzieje ludzkości też na swój sposób do tego pomagają”. I to m.in. jest przedmiotem i treścią, którą zajmuje się józefologia.
Św. Józef w historii zbawienia pełni opatrznościową rolę, a józefologia jako nauka, choć nie roszcząca sobie prawa do oddzielnej dyscypliny teologicznej, pragnie tę prawdę jeszcze bardziej odkrywać i kult św. Józefa poszerzać, przybliżając tego patriarchę każdemu człowiekowi, a zwłaszcza mężczyznom jako wzór męża i ojca. Kult św. Józefa nasila się, gdy w Kościele następują rozmaite kryzysy, trudne sprawy. Tak zresztą jest u każdego człowieka, w którego życiu św. Józef odgrywa największą rolę jako opiekun i pośrednik u Boga. Pius IX dekretem „Quemadmodum Deus” z 8 grudnia 1870 r., a potem listem apostolskim „Inclytum Patriarcham” z 7 lipca 1871 r. ogłosił uroczyście św. Józefa patronem Kościoła powszechnego.
Józefologia jako dziedzina teologiczna zaistniała niedawno. Tuż przed Soborem Watykańskim II w różnych częściach świata powstały specjalne ośrodki studiów nad postacią i życiem św. Józefa. Na początku obejmowały one Hiszpanię, Portugalię i Amerykę Południową. Ważną rolę odgrywa dziś Stowarzyszenie Józefologiczne w Montrealu. W Europie po Hiszpanii i Portugalii powstały 2 ośrodki we Włoszech – Ruch Józefowy i Centrum Studiów św. Józefa. Znane są też: Centrum Dokumentacji i Studiów Józefologicznych w Meksyku, Centrum Józefowe Centralnej Ameryki w Salwadorze, Centrum Studiów św. Józefa w Niemczech, centra józefologiczne na Malcie, w Korei, w Chile i Polskie Studium Józefologiczne w Kaliszu. Wymienione ośrodki i ich prężny rozwój, regionalne sympozja i Międzynarodowe Kongresy Józefologiczne mają zasadniczy wpływ na rozwój józefologii. Poszerzone informacje z zakresu współczesnej józefologii zostaną przekazane w następnym odcinku.
Oprac. Adam Ławniczak Rektor Bractwa Świętego Józefa Opiekuna Rodzin w Toruniu
